door REMI HOEVE (Hoorn, Terschelling) en HENK TAMELING (Hoorn, Noord-Holland)

De Waddeneilanders hebben momenteel geen formeel recht om invloed uit te oefenen op de bereikbaarheid en betaalbaarheid van hun vervoer. Dit moet volgens Hoeve en Tameling veranderen bij de nieuwe concessieverlening. Omdat de veerboten geen openbaar vervoer zijn, is het extra belangrijk om het inspraakrecht van de reizigers goed vast te leggen. Een pleidooi voor een adviescollege ‘veerdiensten’

6 februari 2025 overlegden Tweede Kamerleden met bewindslieden van Infrastructuur en Waterstaat over onder andere de toekomst van de veerdiensten. In het debat lieten de meeste Kamerleden blijken dat ze goed geluisterd hadden naar de aanwezige raadsleden van de Waddeneilanden. Zo stelden zij onderwerpen centraal als de bestaanszekerheid van de bewoners, de betaalbaarheid en bereikbaarheid van de veerdiensten en de zeggenschap van de eilandbewoners en eilandbestuurders over de veerdiensten. Dat laatste is nog steeds niet goed geregeld en daar maken wij ons zorgen over.

NIEUWE CONCESSIE

De afgelopen decennia hebben laten zien dat de eilanders zelf geen enkel formeel recht hadden om invloed uit te oefenen op het meest wezenlijke: de bereikbaarheid en betaalbaarheid van het vervoer naar en van de Waddeneilanden. Met het oog op de komende concessieverlening is nu het moment om het inspraakrecht op bereikbaarheid en betaalbaarheid van de eilandbewoners vast te leggen in het Programma van Eisen (PvE) voor de nieuwe concessie.

Wat het lastig maakt is dat de minister de veerdienst op de Wadden niet als openbaar vervoer wil zien. Hij kiest ervoor om de veerdienst door een particuliere onderneming te laten uitvoeren. Wanneer voor deze optie wordt gekozen, is het extra belangrijk om het inspraakrecht van de reizigers goed vast te leggen. Anders is het gevolg dat de gekozen vertegenwoordigers (van gemeenten tot en met het parlement) aan de zijlijn mee mogen praten, maar dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat uiteindelijk beslist.

LEVENSADER

In de media kunnen we lezen dat er hard wordt gewerkt aan het concept PvE voor de nieuwe concessie. Tussen de regels door kunnen we ook lezen dat er overleg is met de gemeenten en reizigersorganisaties. Tot op heden heeft er echter nog geen communicatie en overleg plaatsgevonden over het concept PvE met degenen waar het werkelijk om gaat: de eilandbewoners, de ondernemers en de gasten. (Samengevat “de reiziger”). De veerdienst is onze levensader en is onze enige verbinding met de wal. Het ministerie erkent dit in de Nota van Uitgangspunten (NVU). Bij de presentatie van deze NvU is ook gezegd dat de eilanders volop betrokken zouden worden bij het opstellen van het PvE.

Door de eilanders mee te laten participeren krijgen de beslissers wat ons betreft het meest essentiële: de kennis en ervaring van de reizigers van en naar de eilanden. Zij hebben 365 dagen per jaar te maken met het aantal en de tijden van de afvaarten, de prijzen en de dienstverlening. Participeren is naar onze mening heel wat anders dan achteraf reageren op een al voorgekookt PvE.

FOPSPEEN

Op het eiland leeft breed de behoefte aan betekenisvol overleg met de eilander gemeenschap van burgers en bestuurders. Overleg dat een klantenpanel overstijgt en meer is dan vrijblijvend naar elkaar luisteren. Wij vinden dat Terschelling recht heeft op regulier en frequent overleg- en adviesmogelijkheden om gevraagd en ongevraagd en onafhankelijk van de Staat en de rederij mee te beslissen. Minister Madlener liet vorige week weten “adviesrecht op te nemen in het programma van eisen en daarbij aan te geven dat hier alleen gemotiveerd van afgeweken mag worden.” Dat is niets nieuws en gebeurt nu ook. De minister motiveert de prijsverhogingen van de rederij en voert ze door. Een fopspeen dus.

Wij pleiten voor een serieuze participatie van de eilanderbevolking bij het opstellen van het PvE en voor een vast adviescollege ‘Veerdiensten’ in de nieuwe concessie. Dit adviescollege bestaat uit leden die rechtstreeks zijn benoemd door de gemeenteraad van Terschelling (en eventuele andere eilanden) als erkende gesprekspartner van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat met formele bevoegdheden om mee te beslissen over het beleid en beheer van de veerdiensten van en naar Terschelling.

14 februari 2025, Remi Hoeve, Hoorn (Terschelling), Henk Tameling, Hoorn (Noord-Holland). Dit artikel is gepubliceerd in de Terschellinger. www.deterschellinger.info

Henk Tameling organiseert een schrijfcursus over eilanders. Zie:www.henktameling.nl/activiteiten/